PUBLIKOWANIE WIZERUNKU DZIECKA
W poprzednim artykule zostały przybliżone kwestie dotyczące ochrony wizerunku i to jak ogromne znaczenie ma jego szeroka ochrona w dobie Internetu. Dzisiejszy wpis zostanie poświęcony zjawisku, które nosi nazwę sharentingu i związane jest z tym, że coraz więcej osób publikuje zdjęcia czy filmy z udziałem swoich dzieci w mediach społecznościowych, nie zastanawiając się nad możliwymi konsekwencjami.
Czym jest sharenting?
Warto zacząć od wyjaśnienia terminu sharenting. To słowo które powstało z połączenia dwóch angielskich określeń; share – dzielić się oraz parenting – rodzicielstwo. Termin ten służy do określania regularnego zamieszczania przez rodziców zdjęć i filmów z życia dzieci w Internecie.
Materiały rozpowszechniane przez rodziców są różnorodne. Znacząca większość dotyczy codziennych czynności czy ważnych wydarzeń z życia dziecka, jednak część rodziców dzieli się w sieci treściami, które przedstawiają płaczące, przestraszone lub przebrane w nietypowe kostiumy dzieci w celach humorystycznych. Takie działania to jedna z odmian sharentingu określana mianem troll parentingu. Rodzice często również udostępniają zdjęcia lub filmy, które przedstawiają dzieci nagie lub ubrane tylko w bieliznę opatrzone w komentarze, które informują o okolicznościach zrobienia zdjęcia czy zawierają dane dziecka takie jak imię, nazwisko czy wiek.
Zagrożenia jakie niesie ze sobą sharenting
Największym zagrożeniem jakie niesie ze sobą zjawisko sharentingu to:
- możliwość naruszenia prywatność dziecka;
- brak kontroli nad treściami, które zostały opublikowane;
- odbiorcami opublikowanych treści mogą być osoby do tego niepowołane, zdjęcia dzieci nagich lub półnagich mogą zostać przechwycone na cele pornografii dziecięcej;
- szybkość z jaką rozprzestrzeniają się materiały, zyskują one dużą popularność i bardzo trudno usunąć je całkowicie z sieci;
- narażenie dziecka na internetowy hejt i agresję.
Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku
Dziecko tak samo jak osoba dorosła ma prawo do prywatności i ochrony dóbr osobistych. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach powszechnych rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Dziecko reprezentują rodzice i każde z nich może wyrazić zgodę na udostępnienie zdjęcia, ponieważ osoba która nie ukończyła 13 roku życia nie ma zdolności do czynności prawnych i nie może udzielić zgody na rozpowszechnianie swojego wizerunku. Oznacza to, że rodzice dysponują dobrem osobistym, które należy do dziecka i to na nich ciąży obowiązek ochrony jego praw.
Osoby powyżej 13 roku życia, posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych więc mogą samodzielnie decydować o rozpowszechnianiu wizerunku, również w mediach społecznościowych.
Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku jest konieczna również w przypadku gdy inne podmioty chcą wykorzystać wizerunek dziecka. Aby jakaś placówka oświatowa mogła publikować zdjęcia uczniów np. na stronie internetowej musi uzyskać odpowiednią zgodę. Zgoda rodziców lub opiekunów prawnych, powinna zawierać datę i miejsce jej udzielenia, zakres danych, cel i czas obowiązywania zgody oraz podpis osoby udzielającej zgody, powinna być wyraźna, a szkoły powinny umożliwić rodzicom swobodne podjęcie decyzji w tej kwestii.
Odpowiedzialność rodziców
Obecnie regulacje prawne obowiązujące w Polsce nie odnoszą się wprost do zjawiska sharentingu, a przepisy dotyczące naruszenia prywatności dziecka lub zasad wykonywania władzy rodzicielskiej rozproszone są w kilku aktach prawnych.
Zgodnie z art. 16 Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. żadne dziecko nie może podlegać arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w sferę jego życia prywatnego, rodzinnego lub domowego czy w korespondencję ani bezprawnym zamachom na jego honor i reputację.
Zapewnienie ochrony praw dziecka znajduje się również w Konstytucji – art. 30 Konstytucji statuuje, że źródłem wolności i praw człowieka jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka. Godność jest wartością, która przysługuje każdemu człowiekowi, a z godności wypływa prawo do prywatności określone w art. 47 Konstytucji zgodnie z którym każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
Zgodnie z art. 95 § 3Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. W związku z tym od rodziców oczekuje się odpowiedzialnego pełnienia obowiązków wynikających z rodzicielstwa. Jeżeli rodzice rozpowszechniają zdjęcia, którymi ośmieszają swoje dzieci lub naruszają ich dobra osobiste dziecko ma prawo do ochrony prawnej. Sharenting może świadczyć o zaniedbaniach w wykonywaniu władzy rodzicielskiej i powodować odpowiedzialność odszkodowawczą rodziców.
Sharenting to dosyć nowe zjawisko i zagrożenia jakie ze sobą niesie jeszcze nie są przez wszystkich dostrzegane. Widoczna jest jednak potrzeba edukacji w tym aspekcie. Ważne aby rozsądnie dzielić się wizerunkiem swojego dziecka w sieci i zachować umiar w ujawnianiu szczegółów z życia dziecka.
Kwestie związane z ochroną wizerunku, w świecie wysoko rozwiniętych social mediów zdają się być jeszcze bardziej istotne niż kiedykolwiek. Istotnie, pola eksploatacji jeszcze nigdy nie były tak rozległe, jak obecnie. Jeżeli planujesz, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, przedsięwzięcia z udziałem najmłodszych, w kwestii ewentualnego wykorzystywania wizerunku, skorzystaj ze wsparcia ekspertów. Przygotujemy dla Ciebie zaplecze dokumentacyjne, odpowiemy na wszystkie pytania i udzielimy niezmiennego wsparcia prawnego.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Stan prawny na dzień 18.01.2024 r.
Zapraszamy do kontaktu:
Radca prawny Tomasz Furmanek
Tel. 600 096 607
E-mail: tomasz.furmanek@kancelariacarter.pl
Zachęcamy do zapoznania się z naszą poprzednią publikacją, w której odnieśliśmy się do zagadnienia ochrony wizerunku omawiając wykorzystywanie wizerunku osoby trzeciej oraz kodeksowe środki ochrony dóbr osobistych. Materiał znajdziecie pod linkiem Ochrona wizerunku.
