W poprzednich artykułach przybliżyliśmy Wam zagadnienie utworu oraz przedstawiliśmy Wam zakres ochrony, przysługującej autorowi dzieła. Dziś więcej o ochronie w praktyce – odszkodowania za kradzież dzieła.
Jak wspominaliśmy w poprzednim artykule, zgodnie z art. 16 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w świetle przysługujących autorowi praw autorskich osobistych, ochronie podlega:
- Autorstwo danego utworu;
- Możliwość oznaczania utworu imieniem i nazwiskiem, pseudonimem, czy anonimowej publikacji
- Nienaruszalność formy i treści, rzetelne wykorzystanie materiału
- Decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu szerszemu gronu
- Nadzór nad sposobem korzystania z utworu.
- OCHRONA PRAW AUTORSKICH OSOBISTYCH
Zgodnie z art. 78 u.p.a.p.p., autor, którego prawa autorskie osobiste zostały naruszone:
- może żądać zaniechania tego działania,
- może żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków oraz złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie.
- jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ponadto, na żądanie twórcy, Sąd może zobowiązać naruszyciela do uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez twórcę cel społeczny. Do powyższego, w swoim wyroku z dnia 15 lipca 2013 r., w sprawie toczącej się pod sygnaturą I ACa 387/13, Sąd Apelacyjny w Poznaniu wskazał, iż „Przepis art. 78 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) daje sądowi fakultatywną możliwość zasądzenia zadośćuczynienia. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych jest odpowiedzialnością obiektywną niezależną od dobrej lub złej wiary osoby, która naruszenia dóbr się dopuściła. Ustawodawca w art. 78 ustawy przewidział w sytuacji, gdyby naruszenie było zawinione, zasądzenie na rzecz twórcy odpowiedniej kwotę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Podstawowym kryterium pozostaje rozmiar i intensywność doznanej krzywdy (ocenianej według miar zobiektywizowanych), stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego wynikających z dokonanego naruszenia dobra osobistego w tym także niewymiernych majątkowo. Jedną z istotnych przesłanek oceny jest również stopień zawinienia po stronie sprawcy naruszenia. Wskazuje się także na kryterium w postaci sytuacji majątkowej zobowiązanego.”
- OCHRONA PRAW AUTORSKICH MAJĄTKOWYCH
Ochronie prawnoautorskiej podlegają także prawa majątkowe autora dzieła. Zgodnie z art. 79 u.p.a.p.p., twórca, którego prawa autorskie majątkowe zostały naruszone, może domagać się od naruszyciela:
- Zaniechania naruszania,
- Usunięcia skutków naruszenia;
- Naprawienia wyrządzonej szkody.
Naprawienie szkody odnosi się przede wszystkim do wypłaty odszkodowania, którego autor utworu może żądać:
- na zasadach ogólnych wskazanych w Kodeksie cywilnym, przy czym poza faktem doznania szkody oraz jej wysokością, musi wówczas wykazać nie tylko winę pozwanego, ale także związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy działaniami naruszającego a doznaną szkodą;
- poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.
Podobnie jak w przypadku naruszenia praw autorskich osobistych, twórca może domagać się od naruszyciela jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd.
W sprawach o naruszenie praw autorskich majątkowych, sądy otrzymały fakultatywną możliwość nakazania osobie, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i , gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe. Oczywiście, poszkodowany musi wyrazić zgodę na zastosowanie takiego rozwiązania.
Jeżeli doszło do bezprawnego wytworzenia przedmiotów, sąd na wniosek uprawnionego – autora dzieła, może zdecydować o wycofaniu przedmiotów z obrotu oraz przyznać pokrzywdzonemu odszkodowanie.
Jeżeli jesteś autorem, a Twoje prawa autorskie zostały naruszone, zgłoś się do nas. Mamy kilkuletnie doświadczenie w sprawach z zakresu prawa autorskiego. Udzielimy Ci profesjonalnego wsparcia prawnego i odpowiemy na wszelkie pytania.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Stan prawny na dzień 5.04.2023 r.
Zapraszamy do kontaktu:
Radca prawny Tomasz Furmanek
Tel. 600 096 607
E-mail: to.furmanek@gmail.com
